Opadanje kose – alopecia je čest problem koji pogađa većinu ljudi širom sveta, bez obzira na uzrast ili pol. To je često delikatno pitanje koje može uzrokovati znatnu zabrinutost i uticati na samopouzdanje. Dok je normalno izgubiti između 50 i 100 vlasi kose dnevno, prekomerno opadanje kose može biti znak da nešto nije u redu. Može biti posledica mnogih faktora, uključujući genetiku, hormonalne promene, nedostatak određenih nutrijenata, stres ili određene medicinske stanja kao što su alopecija areata ili tiroidni problemi (problemi sa štitnom žljezdom) ili privremeni prestanak rasta kose znan kao Telogeni efluvijum. Takođe, određeni stilovi života i tretmani kose, uključujući prekomernu upotrebu hemijskih proizvoda i toplotnih alata, mogu dodatno oštetiti kosu i doprineti njenom opadanju. U ovom uvodnom članku, istražićemo različite aspekte opadanja kose, uključujući njegove uzroke, mogućnosti tretmana i preventivne mere. Cilj je pružiti dublje razumevanje ove uobičajene brige i ponuditi korisne savete kako bi se očuvalo zdravlje kose i poboljšao njen ukupan izgled.
Faze rasta kose
Sasvim je normalno je izgubiti između 50 i 100 vlasi dnevno kao deo prirodnog ciklusa obnavljanja kose. Ovo se smatra normalnim stanjem i uglavnom nije razlog za zabrinutost. Ali ako osoba primeti značajno povećanje gubitka kose, to može biti znak nekog poremećaja i moguće da je potrebno obratiti se ljekaru.
Faze rasta kose imaju tri stadijuma:
- Anagena Faza (Faza Rasta): Ovo je aktivna faza rasta kose koja može trajati između dve i sedam godina. U ovoj fazi, kosa raste oko jedan centimetar mesečno. Većina kose (oko 90%) u svakom trenutku je u anagenoj fazi.
- Katagena Faza (Prelazna Faza): Katagena faza je kratka tranziciona faza koja traje oko dve do tri nedelje. Tokom ove faze, rast kose se zaustavlja i folikul dlake se smanjuje.
- Telogena Faza (Faza Odmora ili mirovanja): Ovo je faza odmora koja traje oko tri mesece. Nakon telogene faze, stari folikul dlake se obično otpušta i zamjenjuje novim, što dovodi do prirodnog opadanja kose tokom češljanja ili pranja.
Opadanje kose uzrok:
Opadanje kose je čest problem koji može imati mnogo različitih uzroka, a ponekad tačan razlog može biti teško utvrditi. Potencijalni faktori koji mogu doprineti opadanju kose su :
Genetika – Nasledni faktori često igraju značajnu ulogu, posebno kod muškog i ženskog oblika ćelavosti,
Hormonske promene-Promene hormona mogu izazvati privremeno ili trajno opadanje kose. To uključuje trudnoću, porođaj, menopauzu i probleme sa štitnjačom,
Medicinski problemi – razna oboljenja kao što su anemija, lupus, infekcije vlasišta, i dr. takođe mogu izazvati opadanje kose,
Ljekovi i terapije – neki lekovi, uključujući one za rak, artritis, depresiju, srčane probleme, mogu dovesti do opadanja kose kao nuspojave.
Stres – psihološki stres može izazvati privremeno opadanje kose, poznato kao telogeni efluvijum.
Neadekvatna ishrana: Nedostatak ključnih nutrijenata, kao što su gvožđe, proteini, i vitamini, može doprineti slabljenju i opadanju kose.
Stilizovanje i tretmani za kosu: Prekomerno stilizovanje, upotreba jake hemije i toplinski tretmani mogu oštetiti kosu i uzrokovati njen gubitak.
Starosne promene: S godinama kosa prirodno stanji i može početi da opada
Alopecia
Alopecia je nastala od grčke riječi alopex koja u prevodu znači lisica a povezanost je u tome što lisica gubi dlaku tokom godine, alopecija predstavlja opadanje ili gubitak kose kod muškog ili ženskog pola. Nekada je u pitanju gubitak na samo jednom dijelu glave, a nekada je na više dijelova glave ili drugog dijela tijela.Ova pojava se ne smije zanemariti jer može da negativno utiče na gubitak samopuzdanja kod osobe. Postoji više vrsta alopecije a dijeli se na:
- Alopecija Areata
- Androgena Alopecija
- Telogeni efluvijum
Alopecija Areata
Alopecia areata predstavalja autoimunu bolest prilikom koje vaš imuni sistem usljed odbrambenog mehanizma napada odnosno zaustavlja rad folikula. Iako se ne može utvrditi tačan razlog ove pojave, uglavnom se pretpostavlja da je kombinacija genetike i određenih faktora u okruženju, a može i biti kao posljedica velike količine stresa ili anksioznosti.Tretman alopecije areate varira i može uključivati kortikosteroidne injekcije, topičke aplikacije, svetlosnu terapiju ili druge terapije koje ciljaju na imunološki odgovor.
Androgena Alopecija
Hamilton-Norwood skala
Telogeni efluvijum
Telogeni efluvijum je stanje koje se odlikuje privremenim i obično obrnutim opadanjem kose. Ovaj fenomen se javlja kada značajan broj folikula dlake neočekivano pređe u telogenu fazu, što je faza odmora u ciklusu rasta dlake, rezultirajući povećanim gubitkom kose
Najčešći uzroci ove pojave mogu biti:
- emocionalni ili fizički stres
- hirurške operacije
- teške bolesti
- neravnomjeran gubitak težine
- iznenadne promene u ishrani
- ili razni hormonalni poremećaji
U većini slučajeva, telogeni efluvijum je privremen i kosa počinje da raste ponovo nakon što se eliminisu uzročnici stresa ili kada se telo prilagodi novim uslovima. Identifikacija i tretman osnovnog uzroka su ključni za oporavak i povratak kose u njen normalan ciklus rasta.